Perulu yazar José Carlos Mariátegui'den modern sosyolojinin kurucusu Max Weber'e, Japonya'ya ilk Nobel Edebiyat Ödülü'nü getiren Yasunari Kavabata'dan "büyülü gerçekçiliğin" öncüsü Luis Borges'e bugün doğanlar ve ölenler...
JOSE CARLOS MARIATEGUI
José Carlos Mariátegui; Perulu siyasi önder, gazeteci ve deneme yazarı... Ülkesinin siyasal ve kültürel sorunlarını Marksist bir anlayışla çözümlemeye çalışan ilk Perulu aydındır. Erken yaşta (36 yaşında) öldüğü halde üretken bir yazardı.
Mariátegui, günlük gazete La Prensa için ve ayrıca Mundo Limeño dergisinde çalıştı. 1926'da, Peru'da ve Latin Amerika'da sosyalizm, sanat ve kültür tartışmaları için Amauta dergisini kurdu.
Mariátegui'nin Peru Gerçekleri Üzerine Yedi Yorumlu Denemeler'i (1928) Güney Amerika'da hâlâ geniş bir şekilde okunmakta ve "Latin Amerika yüzyılının en geniş, en derin ve en kalıcı eserlerinden biri" olarak adlandırılmaktadır.
En iyi siyasi düşünür olarak bilinse de, edebi yazıları âlimler tarafından dikkat çekmiştir.
Doğum tarihi: 14 Haziran 1894, Moquegua, Peru... Ölüm tarihi ve yeri: 16 Nisan 1930, Lima, Peru.
YASUNARI KAVABATA
Yasunari Kavabata; önemli Japon romancılarından... Onun duygu yüklü düzyazı tarzı Japonya'ya ilk Nobel Edebiyat Ödülü'nü getirmişti.
1924?te Tokyo İmparatorluk Üniversitesi?ni bitirdikten sonra 1925?te İzu'lu Dansöz'ü, 1948?de de en ünlü romanı Karlar Ülkesi'ni yayımladı. 1968 yılında Nobel Edebiyat Ödülü?nü kazanan ilk Japon oldu.
Bin Beyaz Turna'nın dışında, Kiraz Çiçekleri / Kyoto, Dağın Sesi, Göl ve Uykuda Sevilen Kızlar yazarın diğer önemli eserleridir.
Konularını orta tabakanın yaşamlarından alan Kavabata, yapıtlarında, törelere körü körüne bağlı insanların, birbirleriyle ve çevreleriyle çatışmalarını çok başarılı bir anlatımla ortaya koymuştur.
Dışavurumculuk, Dadacılık, Kübizm gibi Fransız edebiyatını etkilemiş akımların Japonya'da tanınmasını sağlamıştır.
Doğum tarihi: 14 Haziran 1899, Tenjin Bridge, Osaka, Osaka ili, Japonya... Ölüm tarihi ve yeri: 16 Nisan 1972, Zushi, Kanagawa ili, Japonya.
DIABLO CODY
Diablo Cody; asıl adı Brook Busey olan Oscar sahibi senaryo yazarı... 2007 yılında Juno filmiyle En İyi Özgün Senaryo Oscarı'nı kazanmıştır.
Iowa Üniversitesi'nden mezun oldu. Önceleri bloğunda samimi yazılarıyla tanınıyordu.
Anı kitabı Kedinin: Unutely Stripper'ın Hayatında Bir Yıl'ı (2005) yazdı.
Daha sonra Cody, En İyi Orijinal Senaryo dalında Oscar Ödülü, En İyi Orijinal Senaryo dalında BAFTA Ödülü, En İyi İlk Senaryo dalında Bağımsız Ruh Ödülü ve Amerika Yazarları Birliği Ödülü gibi ödüller kazandı.
2009 yılında Cody, Sweet Valley High kitap serisinin film uyarlamasını yaptı. Showtime'ın televizyon dizisi Amerika Birleşik Devletleri Tara (2009?2011) ve Jennifer's Body (2009) ve Young Adult (2011) filmlerinin senaryolarını yazmıştır. İlk yönetmenlik denemesi Cennet 18 Ekim 2013'te yayınlandı.
Doğum tarihi: 14 Haziran 1978, Lemont, Illinois, ABD.
MAX WEBER
Max Weber; ünlü Alman düşünürü ve sosyoloğu... Weber'in büyük önemi, onun Emile Durkheim'la birlikte, ayrı ve bağımsız bir disiplin olarak modern sosyolojinin kurucusu olması olgusundan kaynaklanmaktadır.
O, sosyal bilimlere felsefi bir temel, sosyolojiye de kavramsal bir çerçeve kazandırmıştır. Weber bir bilim olarak sosyolojinin genel kavramsal çerçevesini en iyi biçimde ortaya koyduğu, tutarlı bir sosyal bilimler felsefesi geliştirdiği ve nihayet, modern endüstri toplumunun temel özelliklerini sağlam bir biçimde kavrayıp ifade ettiği için, modern sosyolojinin kurucusu olarak tanınır.
Friedrich Nietzsche?yle birlikte, 19. yüzyılın en önemli düşünürlerinden biri olarak gördüğü Karl Marx?ı olmasa bile, kurumsallaşmış Marksizm'i şiddetle eleştirmiştir.
Kitapları: Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu 1905, Sanat Gibi Politika 1919, Sanat Gibi Bilim 1919, Ekonomi & Toplum 1922, Din Sosyolojisi 1920, Sosyal Bilimler Methodu 1949, Sosyolojinin Temel Kavramları 1922, Şehir 1921.
Doğum tarihi: 21 Nisan 1864, Erfurt, Almanya... Ölüm tarihi ve yeri: 14 Haziran 1920, Münih, Almanya.
SALVATORE QUASIMODO
Salvatore Quasimodo; İtalyan şair ve edebiyat eleştirmeni... İtalyan şiirine sağladığı katkılar göz önünde tutularak Giuseppe Ungaretti ve Eugenio Montale ile birlikte anılır.
Palermo ve Roma'da mühendislik tahsili yaptı. Üniversitedeyken mühendislik tahsilinin yanı sıra Latince ve Eski Yunanca eğitimi de gören şair, maddi imkânsızlıklar nedeniyle eğitimini tamamlayamadı. Kamuya ait inşaat şirketlerinde görev alarak İtalya'nın çeşitli bölgelerinde çalıştı.
1930 yılında, üç şiiri Solaria dergisinde yayımlandı, aynı yıl Sular ve Topraklar adlı ilk şiir kitabı basıldı.
1930 yılında kamudaki görevinden ayrılan şair, 1930-1938 yılları arasında pek çok ünlü İtalyan şair ve ressamla dostluklar kurdu.
1938 yılında haftalık Tempo dergisinin editörlüğüne getirildi, üç yıl sonra da Milano'daki Giuseppe Verdi Konservatuarı'nın İtalyan Edebiyatı koltuğuna atandı.
30'lu yıllarda Hermetik şiir okulunun öncülüğünü yapan şair, 1940 yılında bu grupla yollarını ayırarak İkinci Dünya Savaşı'nın etkisiyle toplumsal sorunlara yöneldi. Ona göre şair halkının hissettikleriyle bütünleşmeli ve bunu şiirlerine yansıtmalıydı. Bu görüşlerini ilk olarak Gün Gün Üstüne ve Yaşam Düş Değildir adlı yapıtlarında ifade etti.
Eski Yunan ve Latin şairlerinin (Sophocles, Aeschylus, Euripides, Ovid, Vergil vb.) yanı sıra Shakespeare, Moliere ve bazı 20. yüzyıl şairlerinin (Neruda, E.E. Cummings, Aiken vb.) eserlerini de İtalyancaya tercüme eden şair, Nobel Edebiyat Ödülü'de dahil olmak üzere birçok edebiyat ödülünün sahibidir.
14 Haziran 1968 tarihinde Napoli'de yaşama veda eden Salvatore Quasimodo, Milano'daki Monumentale di Milano mezarlığında toprağa verildi.
Ödülleri: 1953 - Etna-Taormina Uluslararası Şiir Ödülü (Dylan Thomas ile birlikte), 1959 - Nobel Edebiyat Ödülü.
Bazı Eserleri: Sular ve Topraklar 1930, Batık Kaval 1932, Erato ve Apollion 1936, Yeni Şiirler 1942, Ve Birden Akşam 1943, Gün Gün Üstüne 1947, Yaşam Düş Değildir 1949, Yalan ve Gerçek Yeşil 1956, Eşsiz Yeryüzü 1958, Şiir Üzerine Söyleşi 1959.
Doğum tarihi: 20 Ağustos 1901, Modica, İtalya... Ölüm tarihi ve yeri: 14 Haziran 1968, Napoli, İtalya.
LUIS BORGES
Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo veya bilinen adıyla Jorge Luis Borges; Arjantinli öykü, deneme yazarı, şair ve çevirmen... Büyülü gerçekçilik akımının önde gelen isimlerindendir ve gerçeküstücülük konusunda yazdığı denemeleri ile ünlüdür.
24 Ağustos 1899?da bütün malvarlığını kaybetmiş, İngiliz asıllı bir ailenin ilk çocuğu olarak Buenos Aires?te doğdu. Babasının edebiyata olan düşkünlüğü, Borges?in çocukluğundan itibaren edebiyata yönelmesine sebep oldu. Küçük yaşta İngilizceyi öğrendi.
1914?te babasının göz ameliyatı sebebiyle ailesiyle yurtdışına çıktı ve Birinci Dünya Savaşı?nın patlak vermesiyle, savaş yıllarını yurtdışında geçirmek zorunda kaldı.
Cenevre?de Calvin Koleji?ne devam eden Borges, burada Almanca, Fransızca ve Latince öğrendi. Bu dönemde sembolizmden etkilendi.
1921?de Buenos Aires?e geri dönen Borges, iki yıl sonra ilk kitabını yayımladı.
1931?den itibaren Arjantin?in en önemli edebiyat dergisi Sur'da düzenli olarak yazmaya başladı. 1937?de geçimini sağlayabilmek için bir halk kütüphanesinde çalışmaya başladı. İkinci Dünya Savaşı sırasında iktidardaki Juan Perón'a muhalif duruşu sebebiyle kütüphanedeki işinden uzaklaştırıldı.
1946-1955 yılları arasında para kazanmak için ders vermeye ve yazmaya ağırlık verdi. Düzyazıyla şiiri birleştiren kendine özgü yazım tarzında çok sayıda eser verdi.
Juan Perón devrildiğinde Buenos Aires Kütüphanesi?ne müdür oldu.
Borges, 1955?te aileden gelen kalıtsal rahatsızlığından dolayı görme yetisini tümüyle kaybetti. Yapıtlarının yazımını annesi, sekreterleri ve arkadaşları devraldığı için uzun metinlerden ziyade kısa öykü ve şiire yöneldi.
1961?de Samuel Beckett?le paylaştığı Formentor Edebiyat Ödülü, Avrupa?da ün kazanmasını sağladı. Şiir, kısa öykü ve denemelerden oluşan eserleri dünya çapında yayımlandı.
Borges fantastik öğeleri ağır basan kendine özgü tarzıyla, 20. yüzyılın önemli edebiyatçılarını etkiledi.
14 Haziran 1986?da hayatını kaybetti.
Kitapları: Ficciones (1998), Alef (1998), Brodie Raporu (1999), Alçaklığın Evrensel Tarihi (1999), Kum Kitabı (1999), Yedi Gece (1999), Dantevari Denemeler / Shakespeare?in Belleği (1999), Sonsuz Gül (2002), Evaristo Carriego (2002), Öteki Soruşturmalar (2005), Şifre (2009), Yaratan (2011), Atlas (2012), Tartışmalar (2014), Düşsel Varlıklar Kitabı (2015) Sonsuzluğun Tarihi (2015).
Doğum tarihi: 24 Ağustos 1899, Buenos Aires, Arjantin... Ölüm tarihi ve yeri: 14 Haziran 1986, Cenevre, İsviçre.
ROGER JOSEPH ZELAZNY
Roger Joseph Zelazny; Polonyalı-Amerikan fantezi ve bilimkurgu yazarı... 1955 yılında Western Reserve Üniversitesi?ne kaydolan Zelazny, bu üniversitede İngilizce üzerine eğitim aldıktan sonra 1959 yılında Kolombiya Üniversitesi?ne kayıt oldu ve bu üniversitede Elizabet dönemi İngiliz dramaları üzerine uzmanlaştı.
Roger Zelazny, ilk olarak 1953 yılında, Thurban dergisinde yayınlanan "Conditional Benefit" adlı öyküsüyle okuyucuları ile buluştu. Yazarın satmayı başardığı ilk öykü ise, 1954 yılında, Literary Calvalcade dergisinde yayınlanan "Mr. Fuller?s Revolt" oldu.
İlk bilimkurgu öyküsü, Samuel Delany, Thomas Disch ve Ursula Le Guin gibi kuşağının birçok önemli bilimkurgu yazarı ile aynı yılda 1962'de yayımlandı.
Yazdığı kitaplarda pek çok farklı diyarın mitolojilerinden yararlanan Zelazny, kitaplarında teknoloji ve fantaziyi bir araya getirmeyi başardı.
Altı Hugo ve üç Nebula ödülü sahibidir. Hugo ve Nebula?nın yanı sıra Balrog, Locus, Seiun gibi kurgu edebiyatının en prestijli ödüllerini defalarca kazanmış olan Zelazny, 2010 yılında Science Fiction Hall of Fame Müzesi?ne kabul edilmiştir. Amber Yıllıkları serisi ünlü eserlerindendir. Frost & Fire adında bir hikâye ve makale antolojisi bulunmaktadır.
Diğer eserleri: Bu Ölümsüz, Işık Tanrısı, Eye of Cat Navajo, The Mask of Loki, Changeling.
Doğum tarihi: 13 Mayıs 1937, Euclid, Ohio, ABD... Ölüm tarihi ve yeri: 14 Haziran 1995, Santa Fe, New Mexico, ABD.
Derleyen: Özgün Onat
